توسعه پتروپالایشگاه‌ها باید برنامه اصلی وزیر نفت دولت چهاردهم باشد
وقتی می توان ارزش نفت را 10 برابر کرد
با توجه به اینکه آقای پزشکیان اعلام کرده‌اند به برنامه‌های بالادستی نظام متعهد هستند، وزیر پیشنهادی وزارت نفت باید به آنچه در برنامه هفتم توسعه آمده است، عمل کند و برنامه مدونی برای عملیاتی‌سازی آن‌ها داشته باشد.
به گزارش پترو رویداد، پتروپالایشگاه‌ها می‌توانند محور تحول صنعت نفت خام ایران در دولت چهاردهم باشد و با توجه به تحولات بازار انرژی در دنیا انتظار محوری از دولت چهاردهم، پیشبرد راهبرد‌های تبدیل نفت خام به فرآورده‌های نفتی از طریق توسعه زنجیره ارزش صنعت نفت و تولید موادشیمیایی از نفت خام با تکیه بر حمایت ویژه از ساخت پتروپالایشگاه‌های غیردولتی است. مسیر احداث پالایشگاه‌های نفت برای تبدیل نفت خام به محصولات شیمیایی، سنگ بنای موفقیت ایران برای تبدیل شدن به یک نیروی اصلی در صنعت انرژی جهانی است.
توسعه پتروپالایشگاه‌ها به زعم بسیاری یکی از ضروریات سیاستگذاری در حوزه انرژی کشور است. کسی در مورد اهمیت این موضوع شکی ندارد. این مسئله در برنامه هفتم توسعه نیز مدنظر قرار گرفته است. کارشناسان انتظار دارند وزیر پیشنهادی نفت، برنامه مدونی برای توسعه پتروپالایشگاه‌ها در کشور داشته باشد.
مسیر ساخت پتروپالایشگاه‌ها راهبرد کلیدی حاکمیت ایران برای خنثی‌سازی اثرات تحریمی تجارت نفت‌خام و جلوگیری از خام‌فروشی نفت این کشور است که هدف آن تثبیت جایگاه ایران به عنوان یک بازیگر مهم در صنعت موادشیمیایی در جهان است. این رویکرد با تمرکز استراتژیک بر توسعه زنجیره ارزش نفت خام و تبدیل آن به محصولات شیمیایی از طریق ساخت پتروپالایشگاه هماهنگ است. شایان ذکر است که این جهت راهبردی در قانون برنامه هفتم توسعه و قوانین بالادستی کشور به صراحت بیان شده که حاکی از حمایت قانونی و نظارتی از ارتقای ظرفیت پتروشیمی و تولید محصولات شیمیایی از نفت خام است.
حمایت حاکمیت از طرح بلندپروازانه پتروپالایشگاه‌سازی کشور با اجرای مشوق‌های کلیدی برای تسهیل ساخت و بهره‌برداری از پتروپالایشگاه‌ها تأکید می‌کند. قابل ذکر است طرح «مجوز تنفس خوراک پتروپالایشگاه‌ها» که خوراک رایگان نفت خام را به مدت یک‌سال به پتروپالایشگاه اعطا می‌کند به افزایش جذابیت ساخت پالایشگاه، کاهش هزینه‌های تولید در مرحله اولیه پروژه و افزایش قابل توجه قابلیت مالی پروژه کمک می‌کند. این رویکرد به نوبه خود به افزایش نرخ بازده داخلی (IRR) پروژه کمک می‌کند. پتروپالایشگاه‌ها بستری برای تولید محصولات شیمیایی هستند که ارزش افزوده نفت را چندین برابر افزایش می‌دهند. واقعیت این است که راه‌اندازی هر پتروپالایشگاه سرمایه‌گذاری کلانی می‌طلبد. به همین دلیل مشوق‌های قانونی برای جذب سرمایه‌گذاران در نظر گرفته شده است. براساس قانون تنفس خوراک، قرار است به میزان هزینه‌ای که سرمایه‌گذار برای راه‌اندازی پتروپالایشگاه صرف می‌کند از خوراک رایگان بهره‌مند شود. این امر بازگشت سرمایه را در یک‌سال اول راه‌اندازی پتروپالایشگاه میسر می‌کند. متأسفانه این مشوق قانونی تاکنون اعمال نشده و واحد‌های پتروپالایشگاهی از این امر بهره‌مند نشده‌اند.
مشوق دیگر، امکان تهاتر ۱۵۰ هزار بشکه نفت با تجهیزات مورد نیاز برای راه‌اندازی پتروپالایشگاه‌هاست. این مصوبه قانونی امکانی فراهم می‌کند که در شرایط تحریم بتوانیم به تهاتر بپردازیم و تجهیزات مورد نیاز برای تأسیس پالایشگاه‌ها را به دست بیاوریم. با توجه به تحولات بازار انرژی در دنیا، انتظارمحوری از دولت چهاردهم پیشبرد راهبرد‌های تبدیل نفت‌خام به فرآورده‌های نفتی از طریق توسعه زنجیره ارزش صنعت نفت و تولید موادشیمیایی از نفت خام با تکیه بر حمایت ویژه از ساخت پتروپالایشگاه‌های غیردولتی است. مسیر احداث پالایشگاه‌های نفت برای تبدیل نفت‌خام به محصولات شیمیایی، سنگ بنای جاه‌طلبی ایران برای تبدیل شدن به یک نیروی اصلی در صنعت انرژی جهانی است. تخصیص استراتژیک منابع، حمایت قانونی و مشوق‌های معنادار به وضوح نشان‌دهنده تمرکز ویژه حاکمیت برای تحقق این چشم‌انداز است. با گام برداشتن ایران در این مسیر، اجرای مؤثر این راهبرد‌ها در تثبیت کشور به عنوان یک بازیگر مهم در صنعت انرژی و همچنین تقویت تاب‌آوری آن در برابر چالش‌های اقتصادی محوری خواهد بود.
توسعه پتروپالایشگاه‌ها محور باشد
محمدصادق مهرجو، کارشناس انرژی درخصوص لزوم راه‌اندازی پتروپالایشگاه‌ها در کشور و اینکه این امر در دستور کار دولت چهاردهم و وزارت نفت قرار بگیرد، تصریح کرد: راه‌اندازی پتروپالایشگاه‌ها اقدام بسیار مناسبی است که برایمان مزیت‌های زیادی دارد. با توجه به اینکه در حال حاضر به اندازه نیاز پالایشگاه‌های داخلی نفت تولید و مازادش را صادر می‌کنیم، بهتر است به گسترش پتروپالایشگاه‌ها بپردازیم و ارزش افزوده بالاتری ایجاد کنیم.
وی ادامه داد: اگر قیمت هر بشکه نفت خام به صورت میانگین و فرضی ۷۰ دلار باشد، وقتی این میزان نفت وارد پتروپالایشگاه می‌شود، می‌تواند برایمان ارزش افزوده ۷۰۰ دلاری داشته باشد. بنابراین ارزش‌افزوده ۱۰ برابر می‌شود.
این کارشناس انرژی توضیح داد: تأسیس پتروپالایشگاه‌ها نیاز به سرمایه‌گذاری بالایی دارد و مدت زمانی تقریباً ۱۰ ساله برای راه‌اندازی آن‌ها مورد نیاز است. با وجود این مسائل، مزیت‌های این مجتمع‌ها ارزش صرف وقت و هزینه را دارد.
مهرجو گفت: با توجه به هزینه‌های کلانی که برای راه‌اندازی پتروپالایشگاه‌ها مورد نیار است، یک‌سری مشوق‌ها برای جذب سرمایه‌گذاران به این حوزه در نظر گرفته شده است. یکی از آن‌ها قانون تخصیص تنفس خوراک است، به این معنا که پتروپالایشگاه‌های جدید به اندازه‌ای که برایشان هزینه صرف شده، نفت رایگان دریافت می‌کنند.
وی ادامه داد: لازم است مشوق‌هایی که در ارتباط با پتروپالایشگاه‌ها در نظر گرفته شده است، جنبه عملیاتی پیدا کنند. در غیر این صورت، نمی‌توانیم امید زیادی به جذب سرمایه‌ها و راه‌اندازی پتروپالایشگاه‌های جدید در کشور داشته باشیم.
این کارشناس انرژی توضیح داد: راه‌اندازی پتروپالایشگاه‌ها دردسر زیادی دارد. به همین دلیل در غیاب مشوق‌ها، سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند سرمایه خود را در بخش‌های کم دردسرتر سرمایه‌گذاری کنند. از سوی دیگر، یک‌سری محدودیت‌ها در کشور به لحاظ تحریم‌ها وجود دارد و در این شرایط باید به اعطای مشوق‌هایی برای جذب سرمایه‌گذاری بپردازیم. در غیر این صورت افراد ترجیح می‌دهند سرمایه خود را در کشور‌های دیگر که محدودیتی به لحاظ تبادلات مالی ندارند، به کار بیندازند.
مهرجو گفت: قانون تنفس خوراک می‌تواند به عنوان یک مشوق اصلی برای جذب سرمایه‌گذاران به سمت تأسیس پتروپالایشگاه‌ها عمل کند. بهتر است به جای راه‌اندازی پتروپالایشگاه‌های بزرگ به تأسیس پالایشگاه‌های کوچک مقیاس بپردازیم. پالایشگاهی مانند لاوان که ظرفیت ۵۵ هزار بشکه‌ای دارد، می‌تواند مفید باشد.
وی ادامه داد: زمان مورد نیاز برای احداث پتروپالایشگاه‌های کوچک و تکنولوژی مورد نیاز را در اختیار داریم. می‌توانیم از لایسنس‌هایی که در لاوان یا اراک استفاده کردیم، در این پتروپالایشگاه‌های کوچک جدید بهره ببریم.
این کارشناس انرژی توضیح داد: مشوق دیگری برای تأسیس پتروپالایشگاه‌ها در نظر گرفته شده است، مبنی بر اینکه به تهاتر ۱۵۰ هزار بشکه نفت در روز برای خرید تجهیزات مورد نیاز برای تأسیس پتروپالایشگاه‌ها بپردازیم. این مشوق با توجه به شرایط خاص کشور که در شرایط تحریم هستیم، خوب است و می‌تواند کمک‌کننده باشد.
مهرجو توضیح داد: با توجه به اینکه آقای پزشکیان اعلام کرده‌اند به برنامه‌های بالادستی نظام متعهد هستند، وزیر پیشنهادی وزارت نفت باید به آنچه در برنامه هفتم توسعه آمده است، عمل کند و برنامه مدونی برای عملیاتی‌سازی آن‌ها داشته باشد. تأسیس پتروپالایشگاه‌ها نیز باید در دستور کار جدی وزارت نفت آتی باشد. به نظرم وزیر نفت باید بیشترین تعهد و برنامه‌ریزی را برای عمل به برنامه هفتم توسعه داشته باشد.
