آیا ایران باید منتظر عواقب یک توافق "چینی – عربی" باشد؟

به گزارش پترو رویداد، رسانه‌ها گزارش دادند که شرکت آرامکو عربستان سعودی قراردادی با شرکت‌های چینی در زمینه پالایش و پتروشیمی از جمله توسعه پالایشگاه الجبیل امضا کرد.

به گزارش العربی الجدید، شرکت آرامکو روز ۱۱ سپتامبر در جریان سفر یک هیئت عالی رتبه چینی به عربستان سعودی به ریاست «لی چانگ»، نخست‌وزیر چین، از امضای توافق‌نامه با شرکای اصلی چینی خبر داد. تعمیق همکاری‌ها میان این غول نفتی خاورمیانه و چین که از جمله مصرف‌کنندگان عمده و بزرگ فرآورده‌های انرژی است، بی‌تردید اثراتی پایدار در بازار خواهد داشت که بررسی آن نیازمند مداقه بیشتر است.

توافق پرسود برای ریاض

شرکت آرامکو اعلام کرد که ‌توافق‌نامه‌های امضاشده با طرف چینی، کمک‌ها و سهیم شدن مداوم و دراز مدت این شرکت را در امنیت انرژی و توسعه در چین افزایش می‌دهد ضمن آنکه مشارکت چین نیز به حمایت از رشد اقتصادی عربستان و تقویت همکاری‌ها در توسعه فناوری جدید کمک خواهد کرد. خبرگزاری رسمی عربستان (واس) نیز در این زمینه اعلام کرد: «این قراردادها شامل اسناد اولیه در مورد چارچوب توافق‌نامه توسعه با شرکت پتروشیمی رونگ شنگ و یک توافق‌نامه همکاری استراتژیک با گروه ‌هنگلی با مسئولیت محدود است.»

از سوی دیگر، «محمد القحطانی»، مدیرعامل شرکت پالایش، مواد شیمیایی و بازاریابی آرامکو عربستان سعودی نیز در این خصوص گفت: «امضای این قراردادها نشان از اعتقاد به منافع متقابل بلند مدت و همکاری نزدیک آرامکو عربستان و شرکت‌های چینی است و با توجه به راهبرد جهانی ما برای رشد در بخش پالایش، مواد شیمیایی و بازاریابی، مشتاقانه منتظر تحکیم روابط بیش از سه دهه‌ای به منظور راه‌اندازی فرصت‌های جدید در بازار هستیم.»

این در حالی است که به گزارش رویترز، منابع تجاری اعلام کردند پس از آنکه عربستان سعودی قیمت فروش نفت خود را به مشتریان آسیایی کاهش داد، تقاضا برای نفت این کشور بالا رفته و بدین‌ترتیب عرضه نفت خام عربستان سعودی به چین در ماه اکتبر به ۴۶ میلیون بشکه می‌رسد. به گفته این منابع، پالایشگران بزرگ چین یعنی شرکت‌های سینوپک و پتروچاینا در ماه اکتبر به‌دنبال افزایش بارگیری نفت بودند، درحالی‌که تقاضا از سوی شرکت‌های پالایش خصوصی مانند رونگ شنگ و هنگلی تغییری نداشت.

این تحولات از جمله به این خاطر اهمیت دارد که عربستان سعودی بعد از روسیه دومین عرضه‌کننده نفت خام به چین است. با این ‌همه، داده‌های گمرک چین نشان می‌دهد صادرات نفت خام عربستان به چین در هفت ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۰.۳ درصد کاهش یافته و به ۴۶ میلیون و ۷۹۰ هزار تن (یک‌میلیون و ۶۱۰ هزار بشکه در روز) رسیده است.

به گفته «منصور الزوای»، تحلیل‌گر بازارهای خاورمیانه، چین توانسته جای پای خود را در عربستان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین صادرکنندگان به چین محکم کند و توافق جدید آرامکو نیز نشان از آن دارد ریاض و پکن بنا دارند این همکاری‌ها را توسعه دهند.

اثر پروانه‌ای

به گفته کارشناسان، توافقات با شرکت‌های چینی با استراتژی آرامکو برای تبدیل ۴ میلیون بشکه در روز از تولید نفت خود به مواد شیمیایی تا سال ۲۰۳۰ مطابقت دارد. عربستان سعودی به طور فزاینده‌ای به دنبال توسعه همکاری‌های نزدیک با شرکت‌های پالایشگاهی چینی و هندی برای محدود کردن تقاضای بلندمدت نفت است، به ویژه زمانی که اقتصادهای اروپایی به دنبال اولویت بندی اهداف خالص صفر برای دور شدن از سوخت های فسیلی هستند.

در ژوئن ۲۰۲۳، آرامکو ۱۰ درصد از سهام رونگ ‌شنگ را به مبلغ ۲۴.۶ میلیارد رنمینبی (۳.۴ میلیارد دلار) از طریق شرکت تابعه «آرامکو اوورسیز» مستقر در هلند به دست آورد. رونگ ‌شنگ مالک ۵۱ درصد از شرکت نفت و شیمیایی ژجیانگ است که نفت خام، نفت و سایر محصولات شیمیایی تولید و می‌فروشد. این توافق همچنین شامل ۴۸۰ هزار بشکه در روز نفت خام عربستان به مجتمع یکپارچه شیمیایی «زد‌پی‌سی» است.

همکاری‌های ریاض و پکن در حوزه انرژی البته صرفا به نفت خلاصه نمی‌شود. رسانه‌ها پیشتر گزارش دادند که شرکت انرژی عربستان سعودی «اکو پاور» اعلام کرده که در بحبوحه تلاش‌های هر دو کشور برای تقویت بازوی انرژی خود در آسیای مرکزی، بخشی از سهام پروژه بادی ازبکستان خود را به یک شرکت چینی فروخته است. اکو پاور ۳۵ درصد از شرکت پروژه بادی «پاور بش» و شرکت «پروژه بادی ازبکستان» خود را به بازوی توسعه شبکه برق جنوبی چین متعلق به دولت فروخت.

به گفته کارشناسان، تمامی این تحولات حاکی از آن است که طی سال‌های آینده باید شاهد افزایش همکاری‌های میان این دو کشور باشیم، امری که می‌تواند زنگ خطری باشد برای دیگر تامین‌کنندگان انرژی چین از جمله ایران که روی همکاری‌های گسترده با چین در زمینه صادرات انرژی تکیه کرده‌اند و آن را مفری برای جبران صادرات به غرب می‌دانند.