"صنایع" مقصران و متضرران قطعی گاز!

پترو رویداد - وحید عظیم نیا: ذخیره‌سازی گاز یکی از راهکار‌های معقول برای رفع ناترازی گاز در زمان اوج مصرف است. دولت اوایل سال جاری آیین نامه‌ای را در مورد ذخیره‌سازی گاز از سوی صنایع مطرح کرد. به این ترتیب صنایع می‌توانند برای ماه‌های سرد سال به ذخیره‌سازی بپردازند و از قطع گاز خود جلوگیری کنند، برای ذخیره‌سازی گاز طبیعی از دو نوع تأسیسات شامل بار پایه و اوج بار استفاده می‌شود. معمولاً برای ذخیره زیرزمینی گاز طبیعی سه نوع مخزن وجود دارد که عبارتند از ذخیره در مخازن نفت و گاز تخلیه شده، ذخیره در سفره‌های آب زیرزمینی، ذخیره در گنبد‌های نمکی. این اختیار به صنایع داده شده است که نوع ذخیره‌سازی را براساس امکانات و شرایط خودشان انتخاب کنند. صنایع به دلیل عدم ذخیره‌سازی گاز، متضرر و مقصر اصلی ناترازی صنعتی گاز و توقف تولیدات صنعتی هستند. حال با گذشت از زمستان سال جاری، با توجه به تداوم مشوق‌های اعطایی دولت باید از همین امروز صنایع برای سرمایه‌گذاری در ایجاد زیرساخت ذخیره‌سازی گاز اقدام کنند و در صورت عدم سرمایه‌گذاری مناسب مانند امسال، دلیل قرمزشدن بورس، کاهش ارزآوری کشور و همچنین توقف رشد اقتصادی زمستانه کشور همین صنایع خواهند بود.

با استفاده از ذخیره گاز می‌توانیم از قطع گاز صنایع در زمستان جلوگیری کنیم و عدم‌النفع بالایی را که از این رهگذر متوجه کشور می‌شود از بین ببریم، اما واقعیت این است که ذخیره‌سازی گاز نیاز به سرمایه‌گذاری دارد. صنایع در کشور ما به شدت به دولت وابسته هستند و برای تأمین انرژی تماماً چشم‌شان به دست دولت است. به نحوی که توقع دارند گاز را در تمام ۱۲ ماه سال در کارخانه تحویل بگیرند. حال آنکه در کشور‌های مختلف دولت فقط اعطای گاز به صنایع را به مدت ۹ الی ۱۰ ماه در سال تضمین می‌کند، برای روز‌های اوج مصرف باید صنایع به فکر ذخیره‌سازی باشند.

در فروردین سال جاری، دولت آیین‌نامه‌ای را درخصوص ذخیره‌سازی گاز از سوی صنایع ابلاغ کرد. براساس این آیین‌نامه، صنایع باید به فکر ذخیره‌سازی گاز برای ماه‌های سرد سال باشند تا با قطعی گاز دچار خسران نشوند.

واقعیت این است که صنایع اقدام شایسته‌ای در این خصوص انجام نداده‌اند. دلیلش شاید این است که صنایع به حمایت‌های بی‌قید و شرط دولت در حوزه تأمین انرژی یارانه‌ای و سهل‌الوصول عادت کرده‌اند. صنایع نمی‌خواهند مسئولیتی در این زمینه برعهده بگیرند. آن‌ها تمایل دارند همچنان گاز را در کارخانه از دولت تحویل بگیرند. در حالی صنایع در ایران به تأمین گاز در ۱۲ ماه سال وابسته هستند که صنایع در کشور‌های مختلف به دخیره‌سازی می‌پردازند و برای دوران اوج مصرف که حدود دو ماه در سال است، چاره‌اندیشی می‌کنند.

صنایع به دلیل عدم ذخیره‌سازی گاز، متضرر و مقصر اصلی ناترازی صنعتی گاز و توقف تولیدات صنعتی هستند. حال با گذشت از زمستان سال جاری، با توجه به تداوم مشوق‌های اعطایی دولت باید از همین امروز صنایع برای سرمایه‌گذاری در ایجاد زیرساخت ذخیره‌سازی گاز اقدام کنند و در صورت عدم سرمایه‌گذاری مناسب به مانند امسال، دلیل قرمز شدن بورس، کاهش ارزآوری کشور و همچنین توقف رشد اقتصادی زمستانه کشور همین صنایع خواهند بود.

 ذخیره‌سازی گاز از سوی خود صنایع با مشوق‌های جدید بهترین پیشنهاد دولت

محمدحسن دیده‌ور، عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران درخصوص آیین نامه دولت که در ابتدای سال جاری در خصوص ذخیره‌سازی گاز از سوی صنایع برای ماه‌های سرد سال گفت: صددرصد صنایع بزرگ می‌توانند در این حوزه ورود کنند و با ذخیره‌سازی گاز برای زمان اوج مصرف از تعطیلی خطوط تولیدشان جلوگیری به عمل بیاورند.

وی ادامه داد: ذخیره‌سازی گاز از سوی صنایع در کشور‌های مختلف دنیا مرسوم است و روش متعارفی برای رفع ناترازی گاز در ماه‌های سرد سال به شمار می‌رود. به ویژه اگر صنایع بتوانند ال پی جی دریافت کنند، می‌توانند در زمینه ذخیره‌سازی گاز ورود کنند.

عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خاطرنشان کرد: ذخیره‌سازی گاز سی‌ان‌جی برای صنایع مقرون به صرفه نیست، زیرا نیاز به فناوری خاصی دارد و صنایع نمی‌توانند آن را با فشار بالا نگه دارند. ذخیره‌سازی گاز به صورت ال پی جی و مایع می‌تواند برای صنایع مورد استفاده قرار بگیرد.

دیده‌ور گفت: ذخیره‌سازی گاز از سوی صنایع بهترین پیشنهادی است که دولت می‌تواند به صنایع ارائه دهد. به این ترتیب از تعطیلی صنایع در ماه‌های سرد سال جلوگیری می‌کنیم که این امر باعث می‌شود دولت از عدم النفع حاصل از تعطیلی صنایع در امان بماند و صنایع نیز سود‌های سرشاری ببرند.

وی ادامه داد: مشوق‌هایی که دولت در زمینه ذخیره‌سازی گاز از سوی صنایع در نظر گرفته است نیز بسیار کمک‌کننده هستند. اینکه گاز با قیمت کمینه و تخفیفی در اختیار صنایع قرار می‌گیرد اقدام مناسبی است.

عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی خاطرنشان کرد: ذخیره‌سازی گاز به صورت مایع و ال‌پی‌جی به راحتی می‌تواند توسط صنایع مورد استفاده قرار بگیرد. البته برای این کار صنایع نیاز به مخازن خاصی دارند که باید در این زمینه سرمایه‌گذاری لازم را داشته باشند.

دیده‌ور گفت: چاره‌اندیشی برای استفاده از انرژی در زمان‌های اوج مصرف بسیار منطقی است. در زمینه آب و برق هم همین روند را در کشور‌های مختلف شاهد هستیم. در زمینه گاز نیز می‌توانیم به چاره‌اندیشی بپردازیم و از قطع گاز صنایع در ماه‌های سرد سال جلوگیری کنیم.

وی در پایان تأکید کرد: لازم است فرصت مناسبی به صنایع برای ذخیره‌سازی گاز بدهیم. ابتدا لازم است صنایعی که مصارف بسیار بالایی دارند، مانند پتروشیمی‌ها در زمینه ذخیره‌سازی گاز هدف دولت قرار بگیرند، بعد صنایع فولاد و همین طور به ترتیب میزان مصرف صنایع آن‌ها را به سمت ذخیره‌سازی سوق دهیم.

 صنایع نمی‌خواهند مسئولیت ذخیره‌سازی گاز را برعهده بگیرند

مرتضی افقه، استاد اقتصاد دانشگاه در خصوص ذخیره‌سازی گاز توسط صنایع که آیین‌نامه‌اش در فروردین‌ماه از سوی دولت ابلاغ شد، گفت: این اقدام باعث می‌شود که گاز صنایع در ماه‌های سرد سال قطع نشود و بتوانند به فعالیت‌شان ادامه دهند. این به معنای جلوگیری از عدم‌النفعی است که تعطیلی صنایع برای کشور دارد. از سوی دیگر، صنایع می‌توانند در زمان اوج مصرف نیز به تولید بپردازند و سودآوری برای خودشان داشته باشند.

وی ادامه داد: ذخیره‌سازی گاز توسط صنایع به این معناست که این مسئولیت از دوش دولت برداشته و به صنایع منتقل می‌شود. ذخیره‌سازی گاز در کشور‌های مختلف انجام می‌شود و در کشور ما نیز در دستور کار قرار گرفته است.

این استاد اقتصاد دانشگاه خاطرنشان کرد: نیاز است هزینه ذخیره‌سازی گاز را صنایع برعهده بگیرند. از آنجا که صنایع متعلق به بخش خصوصی است، تمایلی ندارند که در حوزه‌های مختلف از جمله ذخیره‌سازی گاز سرمایه‌گذاری کنند. آن‌ها توقع دارند که گاز را در کارخانه دریافت کنند و زحمتی در این زمینه متقبل نشوند، اما واقعیت این است که دولت در برخی از ماه‌های سال به لحاظ تأمین گاز با مشکل مواجه می‌شود و صنایع باید به فکر رفع نیاز‌های خود در زمان اوج مصرف باشند.

افقه گفت: هر چقدر دولت بتواند صنایع را به این سمت سوق دهد که هزینه‌هایشان را خودشان برعهده بگیرند و در زمینه‌هایی مانند ذخیره‌سازی گاز مشارکت داشته باشند، به نفع کشور است. دولت نباید تمامی هزینه‌های صنایع را از محل بیت‌المال تأمین کند. به ویژه صنایعی مانند فولاد و پتروشیمی که وضعیت مالی خوبی دارند، می‌توانند در حوزه ذخیره‌سازی گاز مشارکت داشته باشند.

وی ادامه داد: ممکن است صنایع هزینه ذخیره‌سازی گاز را روی کالاهایشان بیاورند. به ویژه در مورد کالا‌هایی که کم کشش هستند و امکان حذف آن‌ها از سبد خرید خانوار‌ها وجود ندارد، ممکن است این اتفاق بیفتد؛ دولت باید در این زمینه نیز چاره‌اندیشی داشته باشد.

استاد اقتصاد دانشگاه درخصوص مشوق‌هایی همچون عرضه گاز به صنایع با قیمت کمینه و تخفیفی برای ذخیره‌سازی، تحویل گاز در محل ذخیره‌سازی و امکان انتخاب نوع ذخیره‌سازی توسط صنایع تصریح کرد: هر چقدر دولت بتواند از طریق سیاست‌گذاری‌های صحیح مانند در نظرگرفتن همین مشوق‌ها صنایع را به سمت ذخیره‌سازی گاز سوق دهد، به نفع کشور است. این اقدام از یک‌سو برای صنایع نفت دارد و از طرف دیگر نفعش برای کشور است.

 صنایع از وابستگی خود به دولت بکاهند و به ذخیره‌سازی گاز بپردازند

علی اکبر نیکواقبال، کارشناس حوزه اقتصاد درخصوص ذخیره‌سازی گاز توسط صنایع برای ماه‌های سرد سال معتقد است: ذخیره‌سازی گاز برای زمان اوج مصرف یک چاره اندیشی عقلایی است. در کشور‌های مختلف این روش مورد استفاده قرار می‌گیرد که مزیت‌های این موضوع ثابت شده است. در کشور ما نیز اگر بتوانیم از این روش بهره ببریم، می‌توانیم در ماه‌های سرد سال از قطعی گاز صنایع جلوگیری کنیم.

وی ادامه داد: با توجه به اینکه قطع گاز صنایع در زمان اوج مصرف ضرر زیادی برای صنایع و کشور دارد، ذخیره‌سازی گاز برای ماه‌های سرد سال می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. این اقدام از یک طرف به نفع صنایع است که می‌توانند به فروش محصولات‌شان در ماه‌های سرد سال نیز ادامه دهند و از طرف دیگر به نفع کشور است، زیرا درآمد‌های دولت بر اثر تعطیلی صنایع کاهش نمی‌یابد.

این استاد بازنشسته اقتصاد خاطرنشان کرد: متأسفانه صنایع به کمک‌های دولتی به شدت وابسته هستند و حاضر نیستند مسئولیتی برای رفع نیاز‌های خودشان برعهده بگیرند. عجیب است که چرا تا این اندازه صنایع در کشورمان به صورت وابسته رشد کرده‌اند. به نحوی که حالا نمی‌توانند به رفع نیاز‌های خودشان در زمینه ذخیره‌سازی گاز کمک کنند.

وی درخصوص این موضوع که آیین‌نامه ذخیره‌سازی گاز از سوی صنایع از ابتدای امسال مطرح شده است، اما هنوز صنایع کاری در این زمینه انجام نداده‌اند، تصریح کرد: بر اثر سیاستگذاری‌های غلط نتوانسته‌ایم زمینه رشد صنایع را به صورت مستقل فراهم کنیم. به همین دلیل، صنایع در تمامی زمینه‌ها از جمله ذخیره‌سازی گاز چشم‌شان به دست دولت است.

نیکواقبال درخصوص مشوق‌های در نظر گرفته شده برای صنایع از جمله اینکه گاز را با قیمت کمینه و تخفیفی برای ذخیره‌سازی دریافت می‌کنند و گاز در محل ذخیره‌سازی به آن‌ها تحویل داده می‌شود، گفت: لازم است صنایع نیز وظیفه‌ای در حوزه‌های مختلف از جمله ذخیره‌سازی گاز برعهده بگیرند. آن‌ها می‌توانند با استفاده از مشوق‌های در نظر گرفته شده به این سمت حرکت کنند و منافع خودشان و کشور را تأمین کنند.

این استاد بازنشسته اقتصاد در پایان تأکید کرد: نیاز است که با سیاستگذاری‌های صحیح صنایع را به سمت برعهده گرفتن وظایفی همچون ذخیره‌سازی گاز برای خودشان در ماه‌های سرد سال سوق دهیم. به ویژه با وجود مشوق‌هایی که در این زمینه در نظر گرفته شده، بستر برای ذخیره‌سازی گاز از سوی صنایع فراهم شده است.